Büyüme Eğrisi Nedir?
Büyümenin doğru bir şekilde izlenebilmesi için, sağlıklı ya da büyüme ile ilgili bazı hastalıkları bulunan çocuklarda boy, ağırlık gibi ölçümlerle ulusal ve uluslararası normal büyüme verileri elde edilmiştir. Bir çocuğun kendi yaşı ve cinsiyetindeki normal büyüme verilerine göre hangi düzeyde olduğunu değerlendirmek amacıyla en yaygın kullanılan ölçüt persentil’dir.1
Alt sınırı belirleyen 3. persentil, üst sınırı tanımlayan 97. persentil, ortalama için 50. persentil ve ara persentil (10., 25., 75. ve 85.) değerleri kullanılarak büyüme eğrileri oluşturulmuştur. Bu eğrileri kullanarak çocuğunuzun yaşıtlarına göre durumunu görsel olarak değerlendirebilirsiniz.2
Her toplumun genetik özelliklerine göre farklı bir büyüme potansiyeli vardır. O yüzden her ülke kendi toplumuna ait verilerden elde edilen eğrileri kullanmalıdır.3
Çocuğunuzun persentil değerini hesaplamak için tıklayın.
Büyüme Eğrisi Değerlendirilirken Genel Yaklaşım
Örneğin, 3. persentil, herhangi bir yaştaki ölçülen 100 çocuktan 3. sıradaki en kısa veya en zayıf çocuğu ifade ederken, 97. persentil ise bu 100 çocuktan 97. sıradaki en uzun veya en kilolu çocuğu ifade eder. Kızlar ve erkekler farklı persentil (büyüme eğrileri) üzerinden değerlendirilmektedir. Bütün çocukların 50. persentilde olması gerekmez. Yıl içindeki büyüme temposu farklılıklar gösterebilir.3
Çocuğun genetik potansiyeli, takip ettiği büyüme çizgisi ile karşılaştırılmalıdır. Büyüme hızında genetik potansiyelinden uzaklaşma erken uyarı olarak değerlendirilebilir. Aşağıdaki formül, genetik potansiyel ile ilgili bir tahminde bulunmamızı sağlayabilir.4
Erkek çocuk için: (Anne boyu + baba boyu +13) ÷ 2
Örn; (165+179+13)÷2 = 178.5 ± 5 cmKız çocuk için: (Anne boyu + baba boyu -13) ÷ 2
Örn; (165+179-13)÷2 = 165.5 ± 5 cm
Ne Zaman Çocuk Doktoruna Danışılmalı?
Çocuğunuzun boyu;
3. persentilin altında ise veya
3. persentil üstünde olsa bile:
Büyüme takibi sırasında boyda iki büyüme eğrisi gerileme olması (Örneğin boy önceden 50. persentilin üzerinde seyrederken takipte boy değerinin 25. persentilin altına inmesi).
Hedef boya göre iki iki büyüme eğrisi geride olunması (Örneğin hedef boy 25-50. persentil aralığında iken boy değerinin 3-10. persentil aralığında olması).
Çocuğunuzun boy-ağırlık değerlerinde anormallikler gözlemlediğiniz takdirde çocuk doktorunuza başvurunuz.
Referanslar
- Darendeliler F, Aycan Z, Kara C, Özen S, Eren E. (2021) Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet (1.Cilt). İstanbul. İstanbul Medikal Yayıncılık
- Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği. Büyüme geriliği. www.cocukendokrindiyabet.org/uzman_gorusleri/48. Son Erişim Tarihi: Aralık, 2021
- Neyzi, et al. J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2015;7(4):280-293.
- Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği. Büyüme Geriliği. http://www.cocukendokrindiyabet.org/uzman_gorusleri/47. Son Erişim Tarihi: Şubat, 2022